Op bijgaande kaart staan de belangrijkste projecten waaraan de provincie in 2019 een bijdrage zal leveren op het gebied van verwerving van gronden. Deze zijn verdeeld naar projecten op het gebied van infrastructuur en groen en daarnaast zijn nog overige gebiedsontwikkelingen vermeld. De programma’s en projecten waarbij de provincie gronden overdraagt of verkoopt zijn niet op deze kaart maar wel in de toelichting opgenomen.

Bron: Cartografie provincie Zuid-Holland.

Infrastructuurprojecten
In 2019 worden voor circa 40 grote en kleine infrastructuur projecten, waaronder het fietsprogramma, gronden aangekocht. Een aantal (middel)grote projecten is op bovenstaande kaart weergegeven.
De verwerving van gronden voor realisering van de Rijnlandroute, een gemeenschappelijk Rijk- en provinciaal project, is afgerond. In 2019 wordt gestart met verkoop van gronden (“overhoeken”) die niet nodig zijn voor het project. De provincie faciliteert de grondaankopen, sloop van enkele gebouwen en de verkoop van niet benodigde gronden voor aanleg van de weg. Daarnaast is de verwerving voor de aanleg van de Vredenburghlaan en Bentwoudlaan een forse opgave. De overige verwervingen betreffen vooral Groot Onderhoudsprojecten.
In afwachting van het GS besluit over aanleg van de Duinpolderweg zullen voorbereidende werkzaamheden starten. Als het benodigde ruimtebeslag definitief bekend is wordt gestart met de verwervingen. Daarom is dit project nog niet op de kaart weergegeven.
Bij infrastructuurprojecten wordt (financiële)planning en voortgang uitgewerkt via het Programma Zuid-Hollands Infrastructuur (PZI). Grondverwerving en verkopen maken hier onderdeel vanuit.

Projecten Natuur Netwerk Nederland (NNN)
Ten behoeve van de beleidsrealisatie van natuur en recreatie zijn in 2019 overeenkomsten noodzakelijk. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in:

• Sluiten van zelfrealisatieovereenkomsten met ondernemers die hun bedrijf om willen vormen naar een bedrijf dat het realiseren van gestelde natuurdoelen combineert met agrarisch ondernemen.
• Aankopen al dan niet met als uiterste mogelijkheid om tot onteigening over te gaan.
• Doorleveren van grond.

Zelfrealisatie wordt inmiddels toegepast in de Krimpenerwaard op basis van de zogenaamde instrumentenkoffer.
De stuurgroep Krimpenerwaard is opdrachtgever voor het maken van afspraken met ondernemers over de omvorming van hun bedrijf en de inzet van subsidiemiddelen en het beschikbaar stellen van (extra) grond. De provincie heeft een “makelaar natuurinclusieve landbouw” aangesteld die de afspraken met de ondernemers voorbereid. Naar verwachting zal dit instrument ook in andere gebieden waar natuurontwikkeling hand in hand kan gaan met ondernemen, worden toegepast.
De verwachting is dat enkele vaststellings- en uitvoeringsovereenkomsten in 2019 worden afgesloten.
Niet iedere ondernemer zal kiezen voor zelfrealisatie. In dat geval zal de provincie proberen de gronden aan te kopen met in het uiterste geval de mogelijkheid om te onteigenen.
Grond in provinciaal eigendom binnen de begrenzing van het NNN zal in het kader van zelfrealisatie aan in het gebied operationele ondernemers worden verpacht, dan wel via openbare inschrijving op de markt worden gebracht. In het laatste geval wordt iedere geïnteresseerde en gekwalificeerde partij in staat gesteld te bieden (level playing field). Op basis van criteria in het Handelingskader pacht wordt een toedeling opgesteld.

De meest omvangrijke bijdrage aan de NNN vindt plaats in het programma Veenweide. Het betreft de (deel)programma’s Krimpenerwaard en Gouwe Wiericke. Beide programma’s worden via een gebiedsovereenkomst samen met en door de regio gerealiseerd.
Voor de Krimpenerwaard is in 2017 besloten tot een nieuwe realisatiestrategie in de zogenaamde gele en oranje gebieden en tegelijkertijd wordt de totale realisatie versneld uitgevoerd. Dit betekent dat de gesprekken over zelfrealisatie én minnelijke verwerving/onteigening in 2018 zijn geïntensiveerd en in 2019 worden voortgezet. Dit leidt tot enkele overeenkomsten voor zelfrealisatie, aankoop/verkoop en ruil. De totale kosten (grond, inrichting en proces) van het programma worden vastgelegd in een actuele business case (stand medio 2018) en is de basis voor de uitgaven en opbrengsten.
In het programma Gouwe Wiericke zijn gesprekken over zelfrealisatie en enkele koop/verkoop/ruil objecten aan de orde.
In 2018 is duidelijk geworden dat de Leenheerenpolder NNN blijft en worden er plannen voor het gebied met de regio gemaakt. In 2019 zal dan ook meer duidelijkheid komen over de eigendomsoverdracht. Verder staan o.a. de overdracht van de Buttervlietpolder en een PRG/NNN gebied in het Noord AA geprogrammeerd.

Overdracht van eigendom van Provinciale Recreatiegebieden (PRG) en Recreatie om de Stad (RodS)
De provincie draagt grond met recreatieve functie over aan mede-overheden. De meeste zogenaamde Recreatie om de Stad (RodS) en ook de meeste Provinciale Recreatiegebieden (PRG’s) zijn overgedragen. Voor het Vlietland, verreweg het grootste provinciale recreatiegebied zijn tussen de provincie en de exploitant in het gebied (Recreatiecentrum Vlietland B.V.) afspraken gemaakt. Naar verwachting is Vlietland eind 2018 (juridisch) voor verkoop gereed. In 2019 vindt een verkenning plaats over de wijze van verkoop/overdracht. In 2018 wordt de eigendom- en beheersituatie van gronden in en om de Balij (RodS) gebied in kaart gebracht. Op basis hiervan volgt in 2019 overdracht van eigendom en beheer naar partners.

Bij groenprojecten wordt (financiële)planning en voortgang uitgewerkt via het Programma Zuid-Hollands Groen (PZG). Grondverwerving en verkopen, met name Grond voor Grond) maken hier onderdeel vanuit.

Gebiedsontwikkeling
Gebiedsontwikkeling wordt steeds belangrijker in de provincie. Het samenbrengen van de verschillende ambities van de provincie en haar partners vergt de ontwikkeling van een integrale visie op de ontwikkeling van een gebied. In de volgende gebieden is grondbeleid al een belangrijk instrument in de gebiedsontwikkeling.
De (gebieds)ontwikkeling van de Krimpenerwaard is in het voorgaande hoofdstuk reeds behandeld. De Zuidplas is toegelicht onder verbonden partijen.
Op 29 juni 2018 is de Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon opgericht en op 3 juli 2018 hebben Gedeputeerde Staten het Streefbeeld vastgesteld. Hiermee zijn belangrijke stappen gezet in de realisatie van het Buijtenland van Rhoon. Op korte termijn zullen de provincie en de Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon een samenwerkingsovereenkomst met elkaar aangaan. Hierin staan onder andere afspraken opgenomen over het ter beschikking stellen van door de provincie verworven grond aan de Gebiedscoöperatie. Daarnaast is afgesproken dat de provincie verantwoordelijk blijft voor de grondverwerving. Grondeigenaren behouden op deze manier de mogelijkheid om tegen een volledige schadeloosstelling te vertrekken. Inmiddels heeft de provincie over de aankoop van meer dan 300 ha overeenstemming bereikt met partijen in het gebied. Deze grond zal gefaseerd ter beschikking worden gesteld aan de Gebiedscoöperatie om het Streefbeeld met haar leden op te realiseren. In 2017 heeft de provincie vooruitlopend op de oprichting van de Gebiedscoöperatie circa 70 ha grond in geliberaliseerde pacht uitgegeven via een openbare pachtinschrijving ten behoeve van het experiment “Akkernatuur”, op deze grond zal in 2019 ook het Streefbeeld worden gerealiseerd.

Op Goeree-Overflakkee ondersteunt de provincie de ontwikkeling van de noordrand. Deze samenwerking is in een overeenkomst vastgelegd. De provincie heeft met de gemeente een vaststellingsovereenkomst gesloten, waarbij de gemeente in een periode van drie jaar (2016-2018) gefaseerd gronden van de provincie koopt tegen marktconforme prijzen. De verkoop van grond is in 2018 zo goed als afgerond. Er resteren in 2019 nog ontwikkeling en verkoop van enkele percelen met gebouwen.