Onderstaand overzicht geeft de plussen en minnen aan die in de begroting 2019 plaats vinden. Per saldo is op basis van de mutaties in de Begroting 2019 sprake van een tekort op de jaarschijf 2019 van € -3,7 mln. Dit bedrag wordt (conform de begrotingssystematiek van de provincie) uit de algemene reserve onttrokken. Het effect op het begrotingssaldo wordt verderop in dit hoofdstuk toegelicht.

Toelichting:

B. Begroting 2019 Exogene/Algemene ontwikkelingen:

1a Provinciefonds: Meicirculaire 2018 (Doorwerking NJN)

De geraamde uitgaven van het Rijk dalen structureel door lagere loon- en prijsontwikkelingen dan eerder geraamd. Het accres wordt daarom bijgesteld. Zie ook doel 5.1.

1b Provinciefonds: Septembercirculaire 2018

Het accres wordt wederom vanwege lagere verwachte loon- en prijsontwikkelingen naar beneden bijgesteld. Los hiervan is het aandeel van de provincie in het provinciefonds licht gestegen waardoor er op de begroting per saldo toch een positieve bijstelling te zien is. Zie ook doel 5.1.

2 MRB: Ontwikkelingen wagenpark

Het wagenpark neemt in omvang toe, hierdoor stijgen de inkomsten uit de motorrijtuigenbelasting. Zie ook de paragraaf Lokale heffingen.

3 Prijscompensatie
De prijscompensatie na 2020 is geactualiseerd ten opzichte van de Kadernota 2019 - 2022. In de kadernota is deze berekend op basis van de cijfers van de Begroting 2018. De actualisatie vindt nu plaats op basis van de cijfers van de Najaarsnota 2018. Zie uitgangspunten in het kader bij het begrotingssaldo verder in dit hoofdstuk. Berekend op basis van de Consumentenprijsindex (CPI), bron: Middellangetermijnverkenning (MLT) van het CPB, deze cijfers van het CPB lopen t/m 2021. Daarna gaan we uit van een CPI van 1,8%. Dat sluit aan bij de inflatiedoelstelling van de ECB.

4 Premieverhoging Pensioen

Het ABP heeft een indicatie afgegeven voor de stijging van de pensioenpremie per 1 januari 2019. De verwachte impact voor de werkgeversbijdrage is als stelpost opgenomen in de Begroting 2019.

5 Premieverhoging sociale lasten

De impact van de wijzigingen op de sociale premies wordt verwerkt in de Voorjaarsnota 2019.

6 CAO

De onderhandelingen voor de nieuwe CAO zijn opgestart. De impact van de wijzigingen op de loonkosten wordt verwerkt na een CAO akkoord.

7 Arbeidscapaciteit

Gezien de opgaven en ambities van Zuid-Holland is investeren in menskracht onontbeerlijk. Behalve continuering van de huidige inzet is ook uitbreiding van arbeidscapaciteit noodzakelijk. Hiermee versterken wij onze realisatiekracht. Voor verdere informatie zie paragraaf Bedrijfsvoering - Arbeidskosten (loonkosten en Inhuur).

8 Rentelasten

De begrote rentelasten in de nieuwe collegeperiode vallen  lager uit ten opzichte van de stand van de kadernota. Dit voordeel wordt veroorzaakt door verschuivingen van investeringen en veranderingen van de reservepositie.  Het rentepercentage waarmee gerekend wordt is niet veranderd ten opzichte van de begroting 2018 en de kadernota. Voor het jaar 2019 wordt uitgegaan van een gemiddeld rentepercentage van 2,4% voor nieuwe leningen met een jaarlijkse stijging van 0,2% . In de macro economische verkenningen uit september blijkt dat het CPB verwacht dat de lange rente in 2019 lager zal zijn dan in eerdere voorspellingen.  Het verschil tussen de laatste voorspellingen van het CPB en de rente waarmee in de begroting gerekend is bedraagt ongeveer 0,7%. Er is op dit punt voorzichtig begroot.

9 Afschrijvingslasten

Door verschuiving van de investeringen in de tijd wijzigen ook de afschrijvingen. Dit levert over de periode 2019-2022 een incidenteel voordeel op
10a Vrijval reserves: opheffen reserve Afschrijvingslasten
Als onderdeel van het vergroten van het inzicht in de reserves is de reserve Afschrijvingslasten nader geanalyseerd. Naar aanleiding van deze analyse wordt voorgesteld de reserve Egalisatie afschrijvingslasten op te heffen. Voor een nadere toelichting zie Versnellen, voorspellen en vertellen.

10b Vrijval reserves: Onbeklemde deel reserve overcommittering OP-West
Een bedrag van € 1,4 mln uit de reserve overcommittering Kansen voor West kan vrijvallen want uit de definitieve eindafrekening vanuit de EU is gebleken dat er niets wordt teruggevorderd door de EU. Voor het bedrag dat na deze vrijval nog in de reserve beschikbaar is (€ 3,3 mln) wordt een voorstel voorbereid voor overcommitering Kansen voor West II.

10c Vrijval reserves: Alertheidsbudget

Als onderdeel van het vergroten van het inzicht in de reserves is de reserve alertheidsbudget nader geanalyseerd. Naar aanleiding van deze analyse is gebleken dat budgettaire ruimte hiervoor ook binnen de algemene reserve plaats kan vinden. Daarom wordt voorgesteld de reserve alertheidsbudget op te heffen. Voor een nadere toelichting zie Versnellen, voorspellen en vertellen

10d Vrijval reserves: Verlagen reserve Begrotingssaldo 2024 - 2030
Als onderdeel van het vergroten van het inzicht in de reserves is de reserve Begrotingssaldo 2024 - 2030 nader geanalyseerd. Nu blijkt dat het begrotingssaldo voor de jaarschijven 2024-2030 structureel beter is dan in 2017. Dit betekent dat de reserve van €77,1 niet meer noodzakelijk is om het (nu verdwenen) negatieve begrotingssaldo 2024-2030 aan te vullen. Desondanks kiest het college er voor om de reserve niet volledig vrij te laten vallen, maar 10% a € 7,7 mln, zodat er een gezonde buffer blijft bestaan om eventuele toekomstige inkomstendalingen uit bijvoorbeeld het accres op te vangen. Voor een nadere toelichting zie Versnellen, voorspellen en vertellen

C. Begroting 2019 Ontwikkelingen programma's:

Doorwerking najaarsnota:

1 Grondbank Zuidplaspolder

Structurele doorwerking van de mutatie in de Najaarsnota 2018

2 Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) d oorgeschoven vanuit 2018
Het budget voor jaarschijf 2018 is in de Najaarsnota 2018 doorgeschoven naar de Begroting 2019. Dit betreft een doorgeschoven prestatie.

3 Kwaliteitsbudget doorgeschoven vanuit 2018

Het budget voor jaarschijf 2018 is in de Najaarsnota 2018 doorgeschoven naar de Begroting 2019. Dit betreft een doorgeschoven prestatie.

4 Equestrum
Stichting Equestrum heeft het initiatief genomen om een internationaal toonaangevend Hippisch kennis- en innovatiecentrum te ontwikkelen te Maasland. Op 17 oktober vindt hierover besluitvorming plaats in PS. Bij een positief besluit wordt € 0,1 mln beschikbaar gesteld in 2018, 2019 en 2020.  Bij de Najaarsnota 2018 is ten laste van de reserve alertheidsbudget een budget opgenomen voor 2018, 2019 en 2020. Omdat de reserve alertheidsbudget in 2019 wordt opgeheven vindt de dekking voor de jaren 2019 en 2020 plaats vanuit de vrije ruimte.

5 Fort Prins Frederik
In de PS vergadering van juni 2018 is besloten om het Alertheidsbudget aan te wenden voor dekking voor een subsidie aan Fort Prins Frederik op Goeree. Het gaat om € 100.000 in 2018 en € 75.000 in 2019.
Bij de Najaarsnota 2018 is dit budget ten laste van de reserve alertheidsbudget verwerkt. Omdat de reserve alertheidsbudget in 2019 wordt opgeheven vindt de dekking voor 2019 plaats vanuit de vrije ruimte.

6 S-RON
In de Voorjaarsnota 2018 is € 0,5 mln beschikbaar gesteld uit het alertheidsbudget voor S-RON. Bij Najaarsnota is gebleken dat de fasering is gewijzigd. Hierdoor is de onttrekking uit het alertheidsbudget vervallen en wordt voor 2019 het bedrag van € 0,5 mln uit de algemene middelen beschikbaar gesteld.

7 SpaceCampus
In de Voorjaarsnota 2018 is € 1 mln beschikbaar gesteld uit het alertheidsbudget voor Space Campus. Bij Najaarsnota is gebleken dat de fasering is gewijzigd. Hierdoor is de onttrekking uit het alertheidsbudget vervallen en wordt voor 2019 het bedrag van € 1 mln uit de algemene middelen beschikbaar gesteld.

Begroting 2019 :

8 Herbestemming van cultureel erfgoed
Om de uitgaven voor restauratie en herbestemming van cultureel erfgoed in 2019 op het niveau van voorgaande jaren te houden wordt in 2019 € 2,2 mln toegevoegd. Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt

9 Kleine VVE's en woningbezitters met lager inkomen in staat stellen hun woningen te verduurzamen
De provincie stelt in 2019 € 2 mln ter beschikking om mogelijk te maken dat ook kleine VVE's en woningbezitters met lager inkomen hun woningen kunnen verduurzamen. Tevens zullen met name voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt ook praktische adviezen worden gegeven om energiebesparing te bevorderen zoals radiatorfolie, LED-lamp gebruik en eenvoudige isolatiemaatregelen.

10 Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt opleiden ter versnelling van de energietransitie
De provincie stelt € 0,5 mln ter beschikking om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt op te leiden ter versnelling van de energietransitie. De uitwerking volgt uiterlijk in het tweede kwartaal van 2019.

11 Energie - Verduurzaming van de industrie

De industrie in Zuid-Holland is verantwoordelijk voor 70% van de CO₂ uitstoot in Zuid-Holland. Voor de verduurzaming van de industrie zal de provincie in 2019 een specifiek industrieprogramma opzetten. Op dit moment wordt onder andere ingezet op:

1. Een verantwoordelijke rol van de provincie in de ontwikkeling van energie-infra (inclusief waterstof en CO ₂ ).
2. Zorg voor een level playing field met een bijpassend VTH-instrument (bijvoorbeeld warmte/CO ₂ uitkoopplicht als pijp binnen handbereik ligt, consequent hanteren terugverdientijd 5 jaar bij energiebesparingsmaatregelen).

De basis hiervoor wordt dit najaar gelegd. Dit behelst het maken van een streefbeeld waar we naartoe werken (bijvoorbeeld in 2030) en de samenhangende set aan activiteiten en projecten (denk aan energie-infrastructuur, waterstof, energie-opslag en conversie, inzet reststoom en extra inzet op energiebesparing bij de industrie) om daar te komen. Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt.

12 Energie - Versterken Omgevingsdiensten

In lijn met de afspraken uit het SER akkoord Energie is de inzet op het verlenen van vergunningen en de handhaving RUD's in de Voorjaarsnota 2016 verhoogd. Voor het identificeren en wegnemen van institutionele belemmeringen en het stimuleren of meer sturend optreden richting gewenste oplossingen (via beleidskader / regel) wordt extra specialistische (juridische) capaciteit ingezet. Ook wordt ingezet op het verder versterken van de omgevingsdiensten in Zuid-Holland op verduurzaming van de vergunningverlening en meer intensief toezicht en handhaving. Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt.

13 Energie - Asbest eraf, zon erop 2019-2023

De subsidieregeling "Asbest eraf, zon erop! 2017” (subsidie voor zonne-energie op grotere daken) loopt tot 2024 (het houden van asbestdaken is per 1 januari 2024 verboden). Het plafond van € 0,85 mln wordt naar verwachting ergens in 2019 bereikt. Daarmee blijkt deze regeling in korte tijd zeer succesvol. Voor 2019 is het subsidieplafond verhoogd met € 0,5 mln. Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt.

14 Energie - Opleidingen energietransitie

In het kader van opleidingen voor energietransitie dragen wij aan de volgende initiatieven bij: Ontwikkelen van een Master/topopleidingsinstituut voor duurzame energie € 0,2 mln per jaar. Leerstoel geothermie meefinancieren € 0,1 mln per jaar. Uitrusten tweede ROC opleidingslocatie met apparatuur duurzame energie en subsidiëren opleidingen eenmalig met € 0,2 mln. Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt.

15 Energie - Gebouwde omgeving / glastuinbouw

Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt.

16 Energie - Lokale initiatieven CoP versterken

De lokale energie-initiatieven versterken zichzelf en delen hun kennis aan de hand van een Community of Practice (CoP). Om dit voort te zetten is in 2019 € 0,1 mln nodig. Dit draagt bij aan draagvlak voor duurzame energie en een bredere kennis over de energietransitie. Voor 2019 zijn de middelen opgenomen in de programmabudgetten, voor de periode na 2019 is het onderdeel van de Stap 2 Strategische Ontwikkelingen die verder zijn uitgewerkt.

17 Klimaatadaptatie

Een transitieprogramma voor 2019-2023 wordt voorbereid op basis van zes programmalijnen. Dit zijn bebouwde omgeving en nieuwbouw, kwetsbare voorzieningen en infrastructuur, veiligheid kust en dijken, aantrekkelijke leefomgeving, drinkwater en zoet water en economische vitaliteit en weerbaarheid.

18 Verstedelijking vliegende brigade

Voor de uitvoering Programma Verstedelijking is vanaf 2019 een budget van € 0,8 mln (€ 0,5 mln voor vliegende brigade en € 0,3 mln voor Locatieontwikkeling) beschikbaar.
Hiermee wordt een capaciteitspool voor gemeenten ingesteld ('vliegende brigade') voor complexe binnenstedelijke transformaties. Dit betreft met name het leveren van "kennis en kunde" om deze plekken snel tot ontwikkeling te brengen. (zie doel 3.3 onder het kopje Toelichting Meerjarenraming).

19 Woningbouw bijdrage Rotterdam Zuid

In het kader van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid is aan de provincie Zuid-Holland is een bijdrage van € 4 mln gevraagd gedurende de periode 2019 t/m 2022 voor het inzetten van een instrument om een betere verdeling van het aanbod van sociale woningen binnen de regio te stimuleren (zie doel 3.5 Toelichtende tekst bij Intensiveringen onderdeel “Provinciale bijdrage NPRZ”).

20 Werklocaties

Er wordt een budget van € 1 mln per jaar (2019 tot en met 2023) beschikbaar gesteld om te zorgen voor een goede balans van vraag en aanbod van werklocaties, tegengaan van leegstand, concrete acties op locaties, en om een bijdrage te leveren aan de woningopgave door transformatie van leegstaande reguliere detailhandel en kantoren.

21 Expertisecentrum Opdrachtgeverschap

Om de ontwikkeling van het traject Expertisecentrum Opdrachtgeverschap te faciliteren is er € 0,2 mln aan materieel budget nodig voor inzet van expertise en ondersteuning.

22 I&A Bedrijfsvoering

In de huidige maatschappij is IT niet meer weg te denken. Ook binnen de provincie wordt IT niet langer beschouwd als een louter ondersteunende technologie om processen effectiever en efficiënter te maken, maar als een strategisch middel dat overheden in staat stelt beter tegemoet te komen aan maatschappelijke behoeften. Het zorgt ervoor dat we ons werk slimmer, sneller en beter kunnen uitvoeren. De provincie heeft meerjarig extra middelen € 4 mln vrijgemaakt om de IT-bedrijfsvoering van de provincie te verstevigen. Deze middelen focussen zich op modernisering IT, informatiebeveiliging en IT-projecten.

23 Herijking Facilitaire zaken

De facilitaire organisatie van de provincie heeft zich in de afgelopen jaren maximaal ingespannen om stappen te zetten binnen de huidige bedrijfsvoering. Deze stappen zijn vormgegeven binnen de gestelde kaders van budget, arbeidscapaciteit, vastgelegde rolopvattingen en competenties. Die inspanning levert op dat de facilitaire dienstverlening beter in beeld is gekomen. Tegelijkertijd worden enkele structurele problemen zichtbaar, waaronder het ontbreken van bijstelling van materiële budgetten en personele bezetting. In 2019 zijn de budgetten in lijn gebracht met de veranderde vraag en ambitie van de provincie. Verder is er beperkte ruimte gecreëerd voor innovatie en proeftuinen.

24/25 Communicatie doeleinden provinciale staten verkiezingen 2019 / 18 ICT budget PS

Voor de organisatie van diverse communicatieactiviteiten rondom de Provinciale Statenverkiezing in 2019 wordt  € 0,1 mln beschikbaar gesteld. Daarnaast wordt in 2019  ook € 0,1 mln beschikbaar gesteld voor de vergoeding ICT aan de Statenleden.

26 Leiderschapsontwikkeling

Voor de uitvoering van een concernbrede  leiderschapsontwikkeling wordt  voor de jaren 2019 en 2020 € 0,3 mln beschikbaar gesteld

27 75 jaar vrijheid in 2020

In 2019 en 2020 wordt € 0,5 mln beschikbaar gesteld voor een bijdrage aan 75 jaar bevrijding. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft medewerking van de provincie gevraagd en in 2020 is de provincie gastheer voor de nationale 5 mei-viering.

28 Regiodeal bodemdaling

In het kader van de Regiodeal Bodemdaling Groene Hart is voor het project Living Labs Boeren met Hoog Water € 0,5 mln vanuit de algemene middelen gestort in de reserve Bodemsanering. Bij doorgang van de regiodeal en/of bij voldoende financiering door andere partners worden deze middelen ingezet.

29 Motie 813: Versterking uitvoering Vergunningverlening, structurele kosten

Wij zien meerdere ontwikkelingen die bijdragen aan de gewenste en benodigde versterking van de vergunningverlening. Het gaat hier om ontwikkelingen die om een extra structurele financiering vragen. De benodigde extra structurele financiën bedragen € 0,7 mln voor versterking van de omgevingsdiensten

30 Overig
Het gaat om ontwikkelingen met een beperkte materiële omvang.

31 A643 Meer mensen aan het werk
In 2019 wordt 1 miljoen beschikbaar gesteld voor de volgende stap in de uitwerking en uitvoering van de Human Capital Agenda die samen met de Economic Board Zuid-Holland wordt ontwikkeld.  

32 A646 knelpunten transformatie binnenstedelijke Locaties en Perifere Detailhandels Vestigingen (PDV)
Betreft projecten in bestaand stedelijk gebied gericht op toevoeging woningbouw en/of versterken van de detailhandelsstructuur in combinatie met transformatie van leegstaande winkels, kantoren, bedrijfspanden of perifere detailhandelslocaties (o.a. woonboulevards) naar een kansrijke, andere functie. De provinciale financiële bijdrage draagt bij aan versnelling van de start en uitvoering van het project.

33 A645(a) Doorontwikkelen en verduurzamen werkzaamheden voedselbank
Ter uitvoering van amendement 645 inzake de ondersteuning van het doorontwikkelen en verduurzamen van de (distributie) werkzaamheden van de voedselbank in Zuid-Holland is vanuit de algemene reserve € 0,3 mln toegevoegd aan het budget 2019.

34 A647 incidentele subsidie aan Hortus in Leiden
Met amendement 647 is een bedrag van € 35.000 beschikbaar gesteld voor de Hortus in Leiden. De Hortus wil met  een verbouwing  zowel de toegankelijkheid als de informatievoorziening verbeteren. Met behulp van cofinanciering van de provincie Zuid-Holland kunnen daarnaast educatieve programma's worden opgezet, in het bijzonder voor MBO-leerlingen die in de agrarische sector aan de slag willen gaan.

35 A648 Versnelling toepassing mest met gereduceerd fosfaatgehalte
Ter uitvoering van amendement 648 om onderzoek, proeven en monitoring uit te voeren naar de toepassing van mest met een gereduceerd fosfaatgehalte is in 2019 € 0,2 mln geraamd.

36 A649 Motie 813 Digitaliseren van vergunningen
Naar aanleiding van motie 813 wordt er € 6 mln bestemd voor het digitaliseren van vergunningen en het beter beschikbaar stellen van de vergunninginformatie zodat elke burger kan zien wat er in welke hoeveelheden door een bedrijf in zijn of haar omgeving wordt uitgestoten of geloosd. Om dit te realiseren wordt het meerjarig programma Altijd Actuele Digitale Vergunning gestart. In de Begroting 2019 is hiervoor € 2,5 mln beschikbaar gesteld voor 2019. Bij de voorjaarsnota zal het budget voor de resterende jaren worden toegevoegd (2020-2022). De structurele beheerlasten zijn geen onderdeel van de € 6 mln.

37 A650 Motie 812 Investeren in snel fietsen
In het amendement is € 3,5 mln aan investeringskrediet beschikbaar gesteld, zie hiervoor 4.2 investeringkredieten. De rente en afschrijvingslasten, die op de vrije ruimte van de algemene reserve drukken zullen ongeveer € 0,2 mln voor 30 jaar zijn deze worden in de herberekening van de rente en afschrijvingslasten in de Voorjaarsnota 2019 meegenomen.

Algemene reserve

Toelichting:

Door de onttrekking aan de algemene reserve in 2019 van € -3,7 mln neemt de algemene reserve in omvang af ten opzichte van de stand Najaarsnota 2018. Van de algemene reserve is € 30 mln. bedoeld als buffer voor onvoorziene gebeurtenissen. Er resteert nog een vrije ruimte van € 50,0 mln incidenteel in 2019, tot en met 2023 is er nog € 234,6 mln incidenteel beschikbaar.

Begrotingssaldo

De grafiek hierboven geeft aan hoe het begrotingssaldo zich ontwikkelt ten opzichte van de stand van de vóór de zomer door Provinciale Staten vastgestelde Kadernota 2019 - 2022.  Begrotingssaldo in de Kadernota 2019 – 2022 voor jaarschijf 2019 was € 2,9 mln, hier gaan de mutaties vanuit de begroting van € -3,7 mln af. Per saldo is in de jaarschijf 2019 dan sprake van een incidenteel nadelig begrotingssaldo van € -0,8 mln In de komende jaren loopt het begrotingssaldo weer fors op.

In werkelijkheid zal het saldo voor de jaren na 2019 iets lager uitvallen dan in de grafiek is opgenomen, omdat een aantal ontwikkelingen die nu nog niet bekend zijn niet zijn meegenomen. Denk aan ontwikkeling loonkosten, toekomstige maatschappelijke opgaven, Hoofdlijnenakkoord in 2019 etc. In de grafiek is bijvoorbeeld het effect op het begrotingssaldo te zien als alle strategische ontwikkelingen vanuit stap 2 zouden worden uitgevoerd.